Iedereen weet dat je in de stad en dorp vogels ontmoet. Maar niet iedereen beseft dat de bebouwde kom een van de meest vogelrijke landschappen van ons land is. Deze website openbaart het stedelijk milieu als een verrassend veelzijdig leefgebied voor vogels. Een omgeving bovendien waar met gerichte aandacht zinvol beschermingswerk is te verrichten.
Wie
De site voor vogelliefhebbers, bewoners en beheerders
De kwaliteit van onze directe leefomgeving wordt mede bepaald op basis van de natuur die aanwezig is. Door middel van inventariseren, vergelijken en beschermen kunnen we zorgen voor een aangename omgeving voor mens en natuur.
Wil je zelf bijdragen aan onderzoek van vogels in de stad kijk dan eens op de pagina van het Meetnet Urbane Soorten MUS Zelf aan de slag
Wat
Wat is de Stadsvogelindicator
De referentiebeelden van vogelgemeenschappen helpen ons met kwaliteitsbewaking of benchmarking. De Engelse term benchmark komt uit de wereld van landmeters. Als referentiepunt gebruikte men een meetspijker of benchmark. De op deze website gepresenteerde vogelgemeenschappen fungeren als benchmark voor stadsvogels. Elke kaart toont het gemiddeld aantal individuele vogels per telpunt. De aantallen zijn afgerond op hele getallen. Bijna alle van de ruim 180 Nederlandse broedvogelsoorten zijn waargenomen binnen de grenzen van de bebouwde kom. Daarmee zijn het nog geen stadsvogels. De vogels zijn ingedeeld in vogelgemeenschappen of stadsvogelgildes.
Stadsvogelgildes
Elk telpunt is uniek. Toch kunnen we er algemene ruimtelijke kenmerken aan toekennen. Daarnaast is elk telpunt uniek naar de aantallen en de soorten vogels die er voorkomen. Vanuit deze twee invalshoeken is een gemiddelde verwachting berekend van de vogelbevolking per telpunt in een bepaald wijktype: de stadsvogelbenchmark. Daarbij wordt ook onderscheid gemaakt in hoog en laag Nederland, respectievelijk zand en klei en minder en sterk verstedelijkt. Wanneer in een dorp of stad veel wijken zijn geteld ontstaat er zo een beeld van de kwaliteit van je leefomgeving weergegeven via de stadsvogelgildes. Deze gildes groeperen de verschillende vogelsoorten niet naar familie, maar naar voornaamste nestplaatskeuze en broedbiotoop. Vergeleken met de gemiddelde verwachting komt er dan een score uit die minder, vergelijkbaar of hoger is voor de betreffende stadvogelgilde.
Waar
Elke vogel leeft zoals die gebekt is
Dit houdt in dat nestplek, voedsel en voorkeurshabitat leidend zijn in de aan- of afwezigheid en de aantallen van vogels. Zo zijn er negen zogenaamde wijktypen gedefinieerd met elk hun eigen vogelgemeenschap. Op de kaarten staat weergegeven hoe de soorten het doen. Het geeft inzicht in de ecologie van broedvogels in het stedelijk gebied. Het dient ook als maatstaf voor de kwaliteit van een wijk als leefgebied voor vogels. En daarmee is de stap makkelijker om gerichte maatregelen voor die vogelsoorten te nemen.
Kijk hier voor meer info over wijktypes
Op de kaarten worden de resultaten uit MUS vergeleken met het referentiebeeld. Kijk in hoeverre de actuele situatie afwijkt van de verwachting. Voor welke stadsvogelgildes is de situatie afwijkend? Zo’n analyse brengt meestal verschillen aan het licht. Het beeld is niet compleet zonder ook te kijken naar de specifieke kenmerken van het geïnventariseerde wijktype als leefgebied voor vogels. Zijn er bijzondere of uitzonderlijke situaties die de verschillen kunnen verklaren? Dit brengt je op het spoor van mogelijke verbeteringen.
Waarom
Vogels en de wet
De Wet natuurbescherming is op 1 januari 2017 in werking getreden en vervangt sindsdien de Natuurbeschermingswet 1998, de Flora- en faunawet, en de Boswet. De wet bevat regels voor de bescherming van in het wild levende dier- en plantensoorten en de belangrijkste natuurgebieden in Nederland. Daarnaast bevat de wet onder meer bepalingen over de jacht en over houtopstanden. Kijk voor een beknopte weergave op Vogelbescherming en de hele wet op Overheid.nl
Soortbescherming
De Wet natuurbescherming bevat een algemene zorgplicht voor alle in het wild levende dieren en planten. Daarnaast voorziet de wet in strikte verboden die gelden voor aangewezen beschermde inheemse diersoorten, waaronder alle van nature in Nederland voorkomende soorten vogels. Dus zowel vogels in de tuin als op de Veluwe zijn beschermd.
De wet werkt volgens het 'nee-tenzij' principe ten aanzien van beschermde inheemse soorten: schadelijke handelingen zijn verboden, tenzij er een uitzondering voor is gemaakt. Het is niet toegestaan om vogels te doden, vangen, verwonden, verstoren, bezitten, verhandelen, de nesten en eieren te verstoren of te vernietigen. Uitzonderingen op deze verboden zijn onder voorwaarden mogelijk, onder andere voor veiligheid, schadebestrijding of onderzoek. De wet regelt ook de jacht in ons land.
Provincies krijgen de meeste taken en bevoegdheden
Provincies krijgen de belangrijkste taken en bevoegdheden voor de uitvoering van de wet, waaronder een duidelijke verplichting om actieve beschermingsmaatregelen te nemen voor soorten die dat nodig hebben en de bevoegdheid om gebieden aan te wijzen die van provinciaal belang zijn vanwege hun natuurwaarden of landschappelijke waarden. De provincies krijgen daarnaast bevoegdheden om vrijstellingen en ontheffingen te verlenen voor schadebestrijding, overlast, populatiebeheer en andere redenen. Vogelbescherming zal er nauwlettend op toezien dat deze taken en bevoegdheden zorgvuldig worden uitgeoefend door de provincies.
Voor de bouw kun je natuurlijk al rekening houden met vogels en andere fauna en flora op www.checklistgroenbouwen.nl
Integratie in de Omgevingswet voorzien
Er wordt op dit moment een Omgevingswet ontwikkeld die voorziet in een nieuw, integraal wettelijk kader voor de fysieke leefomgeving. De Omgevingswet bundelt een groot aantal wetten op het gebied van bouwen, milieu, water, ruimtelijke ordening, natuur en landschap. De Wet natuurbescherming zal over een aantal jaren worden geïntegreerd in de Omgevingswet via een aanvullingswet.
